به گزارش خبرنگار مهر، مراسم رونمایی از تندیس ایرج افشار، ایرانشناس فقید کشورمان صبح امروز یکشنبه 28 اردیبهشت با حضور چهر‌ه‌ها و مدیران فرهنگی داخل و خارج کشور در مرکز دایرهالمعارف بزرگ اسلامی برگزار شد.
سیدصادق سجادی معاون پژوهشی مرکز دایره المعارف بزرگ اسلامی در این برنامه گفت: یک نکته که فرهنگ ایران همیشه به خود دیده، وجود مردانی است که جامعه فرهنگ ما هیچ‌گاه از آنها تهی نبوده است. صحبت من، درباره دانش نیست چون دانش و علم، مدعیان زیادی دارد. مطلب مورد نظرمان، خِرد است. این خرد است که جامعه و فرهنگ را حفظ کرده است.
وی افزود: تفاوتی که بین خرد و دانش وجود دارد، بدیهی است. مردانی بوده‌اند که به واسطه خرد جامعه را ساخته‌اند. ایرج افشار هم از معدود افرادی بود که علم و دانش را با خرد جمع کرد. از مفیدترین افراد، آنهایی هستند که علم و خرد را با هم جمع می‌کنند و در مقابل، مضرترین مردم هم آنهایی هستند که علم بی‌خرد دارند. شخصیتی که مرحوم افشار از خود نشان می‌داد، ناشی از باورش بر این مهم بود که سطح دانایی و خرد عمومی باید ارتقا پیدا کند.
معاون پژوهشی مرکز دایره المعارف بزرگ اسلامی ادامه داد: بارها پیش می‌آمد که در حضور استاد افشار، بحث سطح سواد عمومی مطرح می‌شد. ایشان می‌گفت در کنار آموزش علوم، باید خرد دانشجوها را افزایش داد. باید آنها را به کاری که می‌کنند، مومن کرد. تنها مطالعه و سر در میان کتاب‌ها داشتن، کافی نیست. دانشجوها بارها و بارها به خانه استاد می‌رفتند و ایشان هم به آنها مشورت می‌داد. این مشورت‌ها را به مرکز دایرهالمعارف اسلامی هم می‌دادند و در مشورت‌های علمی، همیشه سخن آخر، نظر استاد افشار بود.
سجادی گفت: مرکز دایرهالمعارف بزرگ اسلامی به عنوان وارث گنجینه علمی ایرج افشار، وظیفه خود می‌داند که یادداشت‌ها و فیش‌های استاد افشار را چاپ کند. به این ترتیب امسال 4 جلد کتاب از این چهره فرهنگی چاپ می‌شود که 3 جلد آنها، شامل مقالات چاپ شده از ایشان است. این آثار می‌توانند برای اهل تحقیق بسیار مفید باشند. کار دیگری که انجام خواهیم داد، انتشار یادداشت‌هایی است که ایران‌شناسان جهان، درباره استاد افشار نوشته‌اند. احتمال دارد این کتاب هم امسال به چاپ برسد. دایرهالمعارف بزرگ اسلامی به مرور، تعداد زیادی از دست‌نوشته‌ها، عکس‌ها و یادداشت‌های ایرج افشار را به عنوان گنجینه و میراث وی منتشر خواهد کرد.
در ادامه این برنامه کامران فانی، پیشکسوت و استاد رشته کتابداری گفت: بی‌گمان ایرج افشار یکی از برجسته‌ترین چهره‌های ماندگار کشور بود و تاثیر آثارش بر تمام حوزه‌ها، جلوه‌ها و جنبه‌های فرهنگ ایران فراموش نشدنی است. او مولف، مصحح، مترجم، فهرست‌نویس و سرانجام کتابدار بود. قصد دارم تنها به یک جلوه از شخصیت وی اشاره کنم که مربوط به تقابل سنت و تجدد می‌شود.
وی افزود: تاریخ 200 سال اخیر ما، به یک معنی، تقابل سنت و مدرنیته است و سرگذشت اشتیاق جانسوز محققانی که می‌‌خواستند راهی مسالمت‌آمیز در میان این تقابل پیدا کنند. ورود مظاهر تمدن جدید به ایران، راه همواری برای این کار نبود. در این میان یکی از موارد این تقابل به حوزه کتاب و کتابداری برمی‌گردد. ایرج افشار بی‌گمان نقشی اساسی در پیدایش و گسترش کتابداری نوین ایران داشته است. فراموش نکنیم که او در تمام عمرش تنها یک شغل رسمی داشت و آن هم کتابداری بود. شغل دیگری را هم قبول نکرد؛ چه از زمانی که در دانشکده حقوق دانشگاه تهران کتابدار بود و چه زمانی که به ریاست کتابخانه ملی منصوب شد.
این کتابدار در ادامه گفت: ایشان تحصیلات دانشگاهی درباره کتابداری نداشت و تنها برای یک دوره 2 ماهه که یونسکو بانی آن بود به فرانسه رفت و با اصول این کار آشنا شد. در آن زمان، کتابداری در ایران با استانداردهای شکل‌گرفته بسیار فاصله داشت چون کتابداری از آخرین علومی بود که وارد ایران شد. سنتی‌ها هم اصولا کتابداری جدید را قبول نداشتند. در شرایط، مظاهر تمدن غرب، کم کم خود را در این زمینه نشان می‌داد. 2 چهره از ایران به خارج رفته و دکترای کتابداری گرفتند که یکی از آنها ناصر شریفی بود. او بعد از برگشت به ایران، چند سال بیشتر دوام نیاورد چون کتابداری اینجا، فاصله زیادی با آنچه آموخته بود، داشت.
فانی گفت: فاصله بین سنت و تجدد باید با یک پل برداشته می‌شد. شخصیتی مانند افشار بود که می‌توانست اینگونه فواصل را پر کند. افشار در جرگه سنت‌گرایان بود ولی حس می‌کرد که دیگر باید تغییر کرد. در سال 47 به همت افشار بود که فوق‌لیسانس رشته کتابداری در دانشگاه تهران راه افتاد و بعد از آن هم دکترای این رشته راه‌اندازی شد. بعدها هم به همت افشار بود که انجمن کتابداران تاسیس شد.
پیش از رونمایی از تندیس ایرج افشار در این مراسم، احمد اقتداری دوست و آشنای وی نیز به بیان خاطراتی از زنده‌یاد افشار پرداخت.
نظر شما